Mediteren kan op allerlei manieren, van letten op je ademhaling, het opzeggen van een mantra of je aandacht richten op de vlam van een kaars. Als je niet begrijpt wat het doel is van deze oefeningen, kunnen ze vreemd aandoen. Maar is mediteren zweverig? Dat lijkt misschien op het eerste gezicht zo, maar niets is minder waar. Mediteren is een manier om je brein te trainen zodat je alert bent van wat er op lichamelijk en geestelijk gebied in je omgaat. Het helpt je bovendien om met een innerlijke afstand naar die gevoelens en gedachten te kunnen kijken.
Je wordt dan niet meer meegenomen door je gedachten en je verliest je niet meer in je emoties wanneer je deze techniek gaat beheersen en goed gaat toepassen. Dat zorgt ervoor dat je niet meer impulsief reageert als er iets gebeurt. Er ontstaat een keuze-mogelijkheid. Je kunt volledig bewust gaan kiezen of je reageert of niet, en zo ja, hoe je wilt reageren.
Door de oefening dagelijks te doen, doe je een soort hersengymnastiek waardoor het steeds gemakkelijker wordt om de processen in jezelf op te merken en er op de voor jou juiste manier op te reageren. Wanneer je geen speelbal bent van je gedachten en emoties, dan zorgt dat voor innerlijke rust, voor zelfverzekerdheid en je wordt er weerbaarder door.
Is mediteren geschikt voor iedereen?
Mediteren wint in populariteit en overal kun je er lessen in volgen. Op allerlei verschillen plekken, allerlei verschillende manieren en in allerlei verschillende vormen van meditaties. Dat zegt wel iets over het effect dat mediteren op je kan hebben. Want als iets helemaal niet werkt, dan wordt het niet zo snel populair.
Toch zegt dat niet alles. Mediteren is niet geschikt voor iedereen. Als mediteren zorgt voor meer onrust in plaats van rust en controle, dan is het goed om op te blijven letten wat er verder gebeurt. Als die onrust van korte duur is, dan kan dat bij het leerproces horen.
Omdat je tijdens het mediteren stil zit en niets doet en geen nieuwe informatie opdoet, krijgt je brein de kans om onverwerkte dingen te gaan verwerken. Daar ontstaat ruimte voor. En dat kan ervoor zorgen dat je in eerste instantie juist meer onrust gaat ervaren. Maar die onrust moet wel binnen de perken blijven. Je moet voelen dat je na je meditatie in elk geval niet meer uit balans bent dan je voor je meditatie was.
Wat kan er mis gaan?
Als het je tijdens het mediteren niet lukt om je aandacht te richten op datgene waarop je mediteert (je ademhaling, een mantra, de vlam van een kaars of wat dan ook), dan kan het zijn dat de oefening je balans juist verstoort. Tussendoor afgeleid raken is volkomen normaal. Maar gaan zitten met het doel te mediteren en merken dat het helemaal niet lukt, kan een teken zijn dat je zenuwstelsel zo overbelast is dat het de oefening niet aankan.
Als meditatie niet passend is, kan zich dat op verschillende manieren uiten.
- Je gedachten kunnen op hol slaan, zo erg dat niets anders je meer opvalt en je innerlijke chaos ervaart;
- Je kunt het contact met jezelf kwijtraken en in een dissociatieve staat terecht komen. Dat kan prettig lijken, omdat je ademhaling kalmeert en je niet zo verbonden bent met wat er zich in je leven afspeelt, maar het lukt je in dit geval niet om je te concentreren en op de langer termijn zorgt dit voor een verstoring van je zenuwstelsel);
- Er kunnen heftige emoties opkomen, waarbij het niet lukt om ze te observeren, maar je je erin verliest;
- Je kunt een lichamelijke onrust ervaren die zo erg is dat je het niet de baas kunt.
Al deze dingen kunnen in het klein onderdeel zijn van het meditatieproces. Maar als ze overheersend zijn en allesbepalend, dan ben je niet aan het mediteren, maar aan het overleven. Je lichaam activeert dan de stress staat van je zenuwstelsel. Als dat gebeurt gaat je meditatie je niet de voordelen brengen die je wilt. Sterker nog: er is een kans dat je je er juist slechter door gaat voelen.
Wat kun je wel doen?
Als mediteren een oefening is die bij je past, dan merk je dat al vrij snel. De meeste mensen voelen zich na een eerste sessie al iets rustiger. Soms duurt het een paar weken van dagelijks oefenen.
Maar als mediteren ervoor zorgt dat je klachten toenemen, dan mag je de conclusie trekken dat het op dit moment niet bij je past. Mediteer je thuis op eigen initiatief? Dan is dit het moment om er even mee te stoppen en om op zoek te gaan naar professionele begeleiding óf om te kiezen voor een ander soort oefening.
Daarbij is het zinvol om te onderzoeken waarom je bent gaan mediteren. Wil je meer innerlijke rust ervaren? Wil je een grotere helderheid van geest ontwikkelen? Wil je meer succes?
Wat je in elk wel kunt doen, is eerst leren hoe je je zenuwstelsel kunt kalmeren. Want alle negatieve effecten die hierboven genoemd werden, zijn een teken van een overbelast zenuwstelsel of van een zenuwstelsel dat uit balans is geraakt. Dat zorgt ervoor dat je lichaam snel in een stress-reactie schiet. Ook als het niet nodig is. En dat kan op de lange duur vergaande gevolgen hebben voor je gezondheid en voor hoe je functioneert. Met de juiste kennis en passende oefeningen kun je dat veranderen, zodat je meer ontspannen, stressbestendiger en weerbaarder wordt.
Hoe je dat doet kun je leren in het Online Programma Stralend Sensitief.
Wil je liever eerst weten of je zenuwstelsel uit balans is? Doe dan de hsp-type test. Die geeft je inzicht in je stressgevoeligheid, in hoe jij op stressvolle situaties reageert en in je sterke en zwakke kanten.
